کد مطلب:113813 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:138
امام (ع) برای اثبات مبانی اعتقادی مستقیم وارد بحث نمی شود ابتداء دل ها و فكرها و فطرت خداوندی را در كنار مطالعه و ارزیابی پدیده ها با زیبائی های نظام آفرینش آشنا می سازد و سپس با استخراج واقعیت های شگفت، همه را به تفكر و ارزیابی وا می دارد و پس از ایجاد زمینه های مناسب به اثبات مبانی اعتقادی روی می آورد. در بسیاری از خطبه هائی كه امام از دیدگاه «واقعیت نگری» به زیبائی های نظام احسن آفرینش می پردازد اهداف آموزشی زیر ممكن است مورد توجه امام باشد مانند: 1- اثبات وجود خدا و آفریدگار هستی در پرتو اثبات نظم و قانون و... 2- اثبات عدالت خدا در پرتو اثبات نظم عمومی و... 3- اثبات مدیریت دائمی و مدیریت خدا در پرتو اثبات نظم عمومی و دائمی و... [صفحه 94] 4- اثبات صفات جمال خدا در پرتو اثبات نظم عمومی و دائمی و... 5- اثبات یگانگی و توحید در پرتو اثبات نظم عمومی و دائمی كه خود فرمود: و اقام من شواهد البینات علی لطیف صنعته و عظیم قدرته ما انقادت له العقول معترفه به و مسلمه له و نعقت فی اسماعنا دلائله علی وحدانیته (خداوند بزرگ شواهدی روشن بر ظرافت و لطافت صنع و قدرت عظیمش اقامه فرمود آنچنانكه عقلها را مطیع و معترف و تسلیم خود ساخته است كه ندای دلائل روشن او بر یگانگی و توحیدش همواره در گوش های ما طنین انداز است) «خطبه 1 -165» امام (ع) اهداف آموزشی خود را در اثبات مبانی عقیدتی اعلام می دارند اما مستقیم وارد مباحث عقیدتی و فكری نمی شود بلكه به انتخاب پدیده های زیبای طبیعت و استخراج واقعیت ها، رو می آورد و سپس فكرهای بیدار را به ارزیابی نهائی فرامی خواند كه: 1- نظم موجود در هر پدیده ی شگفت ناظمی آگاه و عالم و حكیمی را می طلبد تا چگونگی پیدایش آفرینش را بداند و اعتدال و نظم را بشناسد و آن را در پدیده ها رعایت كند. 2- و چون قانون نظم عمومی است، پس خداوند پدید آورنده ی نظم عادل است و در حق هیچ پدیده ای ظلم روا نداشته و با همه بر اساس عدل و قسط عمل كرده است. 3- و با اثبات نظم عمومی، یگانگی و توحید پروردگار اثبات می گردد زیرا اگر دو خدا در نظام آفرینش [صفحه 95] دخالت داشتند قانون نظم عمومی نبود، كه با وجود دو خدا، دو طرح وب رنامه و دو قانون و مدیریت های مختلف حكومت می كرد و در طرح ها و برنامه ریزیهای مختلف، برخورد و بی نظمی و در هم ریختگی، همه كس و همه چیز را به نابودی و فنا می كشاند. امام علی (ع) با توجه به عمومی بودن نظم در آفرینش پرندگان به وحدانیت و یگانگی خداوند اشاره می فرمایند. 4- عمومی و دائمی بودن نظم و قانون و هدفداری و هماهنگی در سراسر نظام هستی، مدیریت و مدیریت همیشگی خداوند را اثبات می كند، زیرا هیچ سیستم مظم و هماهنگی بدون مدیریت و نظارت دائمی تداوم نمی یابد. 5- و با توجه به واقعیت های شگفت یاد شده با ویژگی عمومی بودن و دائمی شدن، صفات جمال پروردگار به اثبات می رسد كه: خداوند این نظام احسن و بی نظیر، عالم و حكیم و آگاه و عاقل و یگانه و رحیم و زیباست و... كه علی علیه السلام فرمودند: بها تجلی صانعها للعقول و بها امتنع عن نظر العیون[1]. (خداوند بزرگ با آفرینش موجودات گوناگون برای عقل های آگاه تجلی كرده است و بهمین دلیل كه آفریدگار موجودات است با چشم های ظاهری قابل مشاهده نمی باشد). و با توجه به واقعیت های موجود در آفرینش مورچه و مورچگان [صفحه 96] می فرماید: فتعالی الذی اقامها علی قوائمها، وبناها علی دعائمها، لم یشركه فی فطرتها فاطر و لم یعنه علی خلقها قادر[2]. (پس بزرگ و بی مانند است خداوندی كه مورچه را بر روی دست و پای كوچكش برقرار فرمود و پیكره ی وجودش را با استحكام خاصی بنا كرد كه هیچ آفریننده ای در آفرینش این حشره ی كوچك با او شركت نداشته و هیچ قدرتی در آفرینش آن وی را یاری نكرده است). در این اعترافات عرفانی، امام علی (ع) به واقعیت قانون و نظم و هماهنگی و هدایت و هدفداری، با ویژگی عمومی بودن و دائمی شدن آنها، اشاره فرمودند. امام علی (ع) در خطبه ی 211 پس از بحث و بررسی در پیرامون شگفتی های آفرینش به كره ی زمین می پردازد و واقعیت های موجود در آن را با فصاحت علوی، بیان می كند و آنگاه به اثبات خداوند بزرگ می پردازد و می فرماید: فسبحان من امسكها بعد موجان میاهها و اجمدها بعد رطوبه اكنافها فجعلها لخلقه مهادا و بسطها لهم فراشا[3]. (پس بزرگ و منزه و برتر است خداوندی كه زمین را در میان آنهمه امواج نا آرام، ثابت نگهداشت و پس از رطوبت اطراف آن، آن را خشك نمود كه جایگاه زندگی برای مخلوقات خویش گردانید و بساط زندگی آنان قرار داد).
هر طرحی دارای اهداف آموزشی خاصی است كه باید در هدفداری طرح مورد توجه قرار گیرد تا كاربرد آن دقیقا شناسائی و عملا رعایت گردد.
صفحه 94، 95، 96.